درس بیست و دوم : رنگ ، انواع مدل های رنگی و ویژگی های آنها

دنیای اطراف ما، دنیایی سرشار از رنگ و جلوه های زیبای آن است به طوری که رنگ ها نقش بسیار زیادی در درک معانی و مفاهیمی دارند که ما هر روز با آنها سروکار داشته و آنها را مشاهده می کنیم. در این میان نور نیز یکی از عوامل کلیدی در دیدن و تشخیص رنگ ها است.
رنگ در طراحی پروژه های گرافیکی نیز نقش اساسی داشته به طوری که یکی از عوامل جذب بیننده در مشاهده یک اثر هنری علاوه بر تکنیک های بکار رفته در آن، رنگ های متناسبی است که به تشخیص هنرمند، در اثر مورد نظر جای می گیرد واز آنها برای انتقال معانی و مفاهیم مورد نظر به مخاطب استفاده می شود.
مفاهیم و ویژگی های رنگ در آثار گوناگون به عوامل مختلفی وابسته است که لازم است هر طراح یا گرافیست به این مشخصه ها و ویژگی ها، آگاهی کامل داشته باشد.

شاخصه های اصلی رنگ

میزان رنگین بودن رنگ ها تحت تأثیر محیط، رنگ های مجاور و نوری که بر آنها می تابد، تغییر می کند. چشم انسان رنگ ها را براساس سه خصوصیت زیر از یکدیگر متمایز می کند.
۱- ته رنگ یا فام (کیفیت رنگین بودن رنگ ها را فام می گویند. رنگ ها با نام ته رنگ یا فام آنها یا بخشی از طول موج نوری که منعکس می کنند نامیده می شوند. مثل: آبی، سبز، زرد، قرمز و…)
۲- درخشندگی یا روشنایی (درجه ای از روشنی یک رنگ که آن را از دیگر درجات روشنی و تیرگی همان رنگ متمایز می کند، درخشندگی رنگ می گویند.)
۳- شدت یا خلوص رنگ (درجهٔ اشباع یک رنگ را خلوص یا شدت رنگ می گویند. خلوص رنگی، درجه ای از اشباع است که یک رنگ را در خالص ترین حالت خود نشان می دهد. به عنوان مثال یک قرمز خالص که با رنگ دیگری مخلوط نشده باشد در ناب ترین حالت خود دیده می شود و در مقایسه با درجات دیگری از رنگ های قرمز که با رنگ های دیگر مخلوط شده باشد می توان درجهٔ اشباع و خلوص آن را تعیین کرد.)

علاوه بر سه مشخصه اصلی به کار رفته در تمامی رنگ ها، تأثیرات آنها بر یکدیگر نیز که در نتیجه تضاد و کنتراست رنگ ها به وجود می آید، یکی دیگر از عوامل تأثیر گذار بر مفهوم رنگ است.

کنتراست رنگ

منظور از کنتراست در مبحث رنگ، علاوه بر وجود تضاد میان رنگ ها، وجود روابطی است که تأثیرات متقابل رنگ ها بر یکدیگر را از نظر بصری مورد بررسی قرار می دهد. آگاهی طراح نسبت به چگونگی به کارگیری
کنتراست های مختلف و برقراری روابط میان رنگ ها در یک اثر هنری، تأثیر آن را بر مخاطب بیشتر کرده و پیام مورد نظر صاحب اثر را به راحتی منتقل می کند.
کنتراست های هفت گانه رنگ عبارتند از:
۱- کنتراست ته رنگ
۲- کنتراست تیرگی روشنی رنگ
۳- کنتراست رنگ های سرد و گرم
۴- کنتراست رنگ های مکمل
۵- کنتراست همزمانی رنگ ها
۶- کنتراست کیفیت
۷- کنتراست کمیت یا وسعت سطوح رنگ ها

شناخت انواع مدل های رنگی و ویژگی های آنها

قبل از اینکه به نحوه رنگ آمیزی در Illustrator بپردازیم، ابتدا لازم است با انواع مد لهای رنگی مورد استفاده در این نرم افزار آشنا شوید. مدل به طور کلی به روش تعریف رنگ در یک نرم افزار گفته می شود که طراح می تواند با استفاده از آن با توجه به نوع پروژه نهایی خود از رنگ های مختلفی متناسب با دستگاه خروجی مورد نظر استفاده نماید. نرم افزار Illustrator به عنوان یک نرم افزار ترسیمی و تصویر سازی رایانه ای، خروجی خود را برای چاپ، مانیتور یا تلویزیون و صفحات وب یا چند رسانه ای آماده سازی می کند به همین دلیل مدل های رنگی مختلفی برای هریک از این خروجی ها ایجاد شده که در ادامه به بررسی هریک از آنها می پردازیم.

۱- مدل GrayScale

در هنگام کار با ترسیمات، زمانی که نیاز به یک طراحی با ساختار سیاه و سفید باشد از مدل GrayScale استفاده می شود. این مدل رنگ را می توان ساده ترین مدل رنگ نرم افزار Illustrator به حساب آورد. به دلیل اینکه در این مدل تنها از دو رنگ سیاه و سفید و طیف خاکستری استفاده شده است. معمولاً از این مدل در طراحی های سیاه و سفید و ایجاد فایل های کم حجم استفاده می شود.

۲- مدل رنگی RGB (قرمز سبز آبی)

در این مدل رنگی همان طور که می دانید از سه نور اصلی قرمز (Red) سبز (Green) آبی (Blue) استفاده شده است، که در حقیقت همان مدل رنگی استفاده شده در صفحه نمایش رایانه ها و پیکسل های رنگی صفحه است. ضمن اینکه این رنگ ها م یتوانند مقادیر بین ۰ تا ۲۵۵ را داشته باشند.

همان طور که می دانید اگر در این مدل رنگی مقادیر هر سه رنگ برابر با ۲۵۵ قرار داده شود، رنگ سفید خالص به وجود م یآید و در سیاه خالص نیز مقدار هر سه رنگ برابر صفر است. این مدل مناسب ترین مدل برای خروجی های مانیتوری و تلویزیونی است. بنابراین مناسب ترین مدل برای پروژه های مورد استفاده در وب و چند رسانه ای نیز است.

مدل رنگی RGB و ترکیبات رنگی

۳- مدل رنگ HSB

در این مدل رنگی حرف H به معنای فام بوده و از کلمه Hue گرفته شده است. در این مدل رنگی برای ایجاد یک رنگ از یک چرخه رنگ استفاده می شود که دارای مقادیر ۰ تا ۳۶۰ درجه است. این مقادیر درجه رنگ موردنظر را تعیین می کند، در حقیقت فام ها درجات مختلفی از رنگ ها م یباشند که در قسمت های مختلف چرخه رنگ قرار گرفته اند و کاراکتر  S از کلمه Saturation به معنای اشباع یا سیری رنگ گرفته شده است.

همان طور که می دانیم در حقیقت Saturation میزان قدرت یک رنگ را نشان می دهد. به عبارت ساده تر S درصدی از رنگ فام است که پس از کم شدن مقدار خاکستری آن، باقی مانده و نمایش داده می شود. اگر یک رنگ فاقد خاکستری باشد، درصد اشباع آن صددرصد خواهد بود. در نهایت حرف B در مدل رنگی HSB به معنای روشنی یک رنگ است که از کلمه Brightness گرفته شده است. از این مدل رنگی بیشتر برای تغییر ویژگی های مربوط به رن گها شامل درصد خلوص رنگ و میزان روشنی و تیرگی رنگها استفاده می شود.

۴- مدل رنگ CMYK

از این مدل بیشتر در کارهای چاپی و لیتوگرافی استفاده می شود به همین دلیل در این مدل رنگی از ۴ رنگ Cyan ، یا فیروزه ای Magenta یا سرخابی ، Yellow یا زرد و Black یا مشکی که چهار جوهر اصلی مورد استفاده در چاپگرهای رنگی می باشند استفاده شده است. بنابراین اگر خروجی فایل موردنظر یک خروجی چاپی است حتماً لازم است از این مدل رنگی برای تعریف رنگ های موجود در تصویر استفاده شود.

مدل رنگی CMYK ترکیبات رنگی

آموزش تصویری : آشنایی با سیسم های رنگی CMYK  و RGB  در ایلوستریتور

نکاتی در مورد مدل های رنگی RGB و CMYK

فایل های مدل رنگی RGB کوچکتر از مدل CMYK است.

محدوده رنگی Gamut مدل RGB بزرگتر از CMYK است.

اگر کار برای نمایش مانیتوری است از مدل رنگی RGB و اگر برای چاپ است بهتر است از ابتدا مدل آن CMYK انتخاب شود.

۵- مدل Web Safe RGB

با توجه به اینکه از خروجی های نرم افزار در طراحی صفحات وب نیز استفاده می شود این نرم افزار یک مدل رنگ اختصاصی نیز برای این گونه صفحات فراهم کرده که در حقیقت همان مدل رنگ RGB است با این تفاوت که تنها محدوده های رنگی استانداردی که در وب می توان از آنها استفاده کرد را شامل می شود.

آموزش تصویری : مروری بر سیستم های رنگی

آموزش تصویری : تنظیمات سیستم های رنگی در نرم افزار ایلوستریتور

پایان درس بیست و دوم

درس قبلی درس بعدی
مشاهده لیست دروس آموزش مقدماتی ایلوستریتور