درس بیست و یکم : آشنایی با مفهوم لایه و کاربرد آن

در نرم افزارهای برداری و ترسیمی ، ساختار تشکیل دهنده پروژه گرافیکی را اشیاء  یا عناصر ترسیمی تشکیل می دهند. با توجه به اینکه در یک پروژه، تعداد زیادی از اشیاء و مسیرها، فایل گرافیکی را تشکیل می دهند سازماندهی و طبقه بندی آنها توسط لایه ها صورت می گیرد. لایه درحقیقت مانند یک صفحه شفاف است که به عنوان محل قرارگیری عناصر ترسیمی وظیفه کنترل و دسته بندی آنها را بر عهده دارد. مجموعه این صفحات بر روی یکدیگر، ترکیب بندی (Composition) سند نهایی را تشکیل می دهد. کاربرد لایه ها به عنوان کنترل کننده و سازمان دهنده عناصر در پروژه باعث می شود که کاربران بتوانند به طور مستقل به انجام عملیات بر روی لایه ها پرداخته و کار با عناصر ترسیمی و عملیات ویرایشی انجام گرفته بر روی آنها را به شکلی ساده تر و منسجم تر انجام دهند.

شناخت اصول کار با پنل Layer

قبل از انجام عملیات بر روی لایه ها ابتدا فایل دلخواهی را که از چند لایه تشکیل شده باز کرده سپس برای نمایش پنل لایه ها، کافی است از منوی  Window گزینه Layer را انتخاب کرده و یا کلید F7 را اجرا کنید. در  این حالت می توانید با باز شدن پنل لایه ها اقدام به انجام عملیات بر روی آنها نمائید.

قبل از اینکه با این پنل و اجزاء تشکیل دهنده آن آشنا شوید لازم است ابتدا آشنایی مختصری با لایه ها و زیر لایه ها پیدا کنید. همان طور که قبلاً گفته شد، نرم افزار Illustrator یک نرم افزار برداری است که اساس اسناد آن را اشیاء و عناصر ترسیمی تشکیل می دهد. با توجه به اینکه یک شیء ممکن است از چند مسیر و قطعه مسیر تشکیل شده باشد، لایه ها و زیر لایه ها مسئولیت نگهداری، سازماندهی و طبقه بندی آنها را بر عهده دارند. بنابراین اگر گرافیستی هستید که به نرم افزار فتوشاپ آشنایی دارید لازم است به این نکته توجه کنید همان طور که در فتوشاپ گروه ها متشکل از تعدادی لایه می باشند در Illustrator معمولاً لایه ها از تعدادی زیرلایه تشکیل شده اند که اشیاء یا عناصر تشکیل دهنده این اشیاء در آنها سازماندهی و نگهداری می شوند. حال به بررسی پنل layer و قسمت های مختلف آن می پردازیم:

با باز شدن این پنل و با کلیک کردن بر روی دکمه مثلثی شکل گوشه سمت راست و بالای آن، منوی دستورات مربوط به لایه ها نمایش داده می شود. همان طور که در پنل لایه ها مشاهده می کنید در اوّلین ستون و دومین ستون از سمت چپ پنل Layer مربع هایی وجود دارد که معمولاً در تعدادی از آنها نماد قفل و چشم دیده می شود. نماد قفل، همان طور که از نام آن پیداست موجب قفل شدن لایه و جلوگیری از هر گونه تغییر و جابه جایی آن می شود. و نماد چشم نیز، آشکار بودن یا مخفی بودن یک لایه یا زیر لایه را مشخص می نماید. چنانچه بر روی نماد چشم کلیک نمائید، نماد چشم حذف شده و بدین ترتیب لایه موردنظر شما در عین حالی که وجود دارد، مخفی می شود و اگر مجدداً در این مربع خالی کلیک کنید، مشاهده خواهید کرد که نماد چشم ظاهر خواهد شد و لایه یا زیر لایه مورد نظر نمایش داده خواهد شد. در سومین ستون نام لایه ها و زیر لایه ها مشاهده شده و بالاخره در چهارمین ستون نیز، نماد دایره ای شکلی به نام Appearance و در کنار آنها در تعدادی از لایه ها یا زیر لایه ها نمادی دیده می شود که نشان دهنده انتخاب لایه یا زیر لایه مورد نظر است.

پنل Layers و اجزای آن

نکته مهم دیگری که در مورد لایه ها باید به آن توجه شود نوار رنگی کنار اسم لایه می باشد که نشان دهنده رنگ لایه است.به طوری که در هنگام کار با لایه مورد نظر در صفحه، اگر دقت کرده باشید در هنگام انتخاب اشیاء، رنگ کادر انتخاب (Bounding Box) با رنگ کنار نام لایه مطابقت دارد. رنگ مربوط به لایه در حقیقت به عنوان راهنمای طراحان در هنگام کار با لایه عمل می کند.

رنگ لایه در پنل layer

برای اینکه بیشتر با مشخصات مربوط به لایه و تنظیمات آن آشنا شوید بر روی لایه مورد نظر دابل کلیک کرده تا پنجره Layer Options باز شود. این پنجره شامل قسمت های زیر می باشد:

Name : از این قسمت برای تعیین یا تغییر نام لایه استفاده می شود. البته برای تغییر نام، می توان روی  نام لایه دابل کلیک کرد.

Color : با استفاده از این قسمت، می توان رنگ راهنمای لایه را فعال کرد.

Template : انتخاب این گزینه موجب می شود لایه غیر قابل ویرایش شود.در این حالت علاوه بر اینکه لایه قفل خواهد شد، در خروجی چاپی فایل نیز نمایش داده نمی شود.

Lock : انتخاب این گزینه موجب قفل کردن لایه خواهد شد.

Show : انتخاب این گزینه باعث نمایش دادن لایه در صفحه می گردد.

Print : با انتخاب این گزینه امکان چاپ لایه فراهم می شود. توجه داشته باشید لایه های غیر قابل چاپ در پنل لایه با فونت Italic نمایش داده می شوند.

Preview : با انتخاب این گزینه امکان پیش نمایش لایه در پنل فعال می شود و در صورت غیر فعال شدن این گزینه، شیء به صورت خطی نمایش داده می شود.

Dim Image To : با استفاده از این گزینه، می توان میزان شفافیت تصاویر قرار گرفته در لایه را تعیین کرد.

نحوه ایجاد یک لایه یا زیر لایه جدید

برای این منظور می توانید در پایین پنل لایه ها بر روی علامت Create New Layer یا Create New Sublayer کلیک کنید یا اینکه از دکمه مثلثی شکل، واقع در گوشه بالایی این پنجره به منوی Layer رفته و گزینه New Layer را برای ایجاد لایه جدید و یا گزینه New Sublayer را برای ایجاد زیر لایه جدید اجرا کنید.

نحوه تغییر ترتیب لایه ها

ترتیب قرارگیری لایه ها در پنل در شکل گرفتن ترکیب نهایی پروژه گرافیکی تأثیر زیادی دارد. همان طور که در پنل Layer مشاهده می کنید شیء ای که در این پنل در زیر سایر اشیاء قرار گرفته است، در صفحه نیز زیر سایر اشیاء قرار می گیرد. اما برای اینکه یک لایه را در پنل جابجا نمایید، کافی است در این پنل، لایه مورد نظر را انتخاب کرده و با درگ کردن به بالا و پایین، آن را به محل مورد نظر منتقل کنید.

جابه جایی لایه ها

نحوۀ حذف لایه ها

برای حذف لایه ها یا زیر لایه ها با استفاده از پنل Layer ابتدا لایهٔ مورد نظر را انتخاب کرده و یکی از روش های زیر را انجام دهید:

– دکمه مثلثی شکل واقع در گوشه بالایی پنل را کلیک کنید، سپس از منوی باز شده گزینه Delete Layer را انتخاب کنید.

– روی نماد سطل یا Delete Selection در پایین پنل لایه ها کلیک کنید، یا لایه مورد نظر را بر روی سطل درگ نمایید.

نحوۀ کپی یا نسخه برداری از لایه ها

– برای نسخه برداری، ابتدا لایهٔ موردنظر را انتخاب کرده و یکی از روش های زیر را انتخاب کنید :

– لایهٔ مورد نظر را انتخاب کنید، سپس دکمهٔ مثلثی شکل واقع در گوشه بالایی پنل را کلیک کرده و از منوی ظاهر شده گزینه Duplicate را انتخاب کنید.

– لایهٔ مورد نظر را روی نماد Create New Layer یا بر روی نماد Create New Sublayer در پایین پنل درگ کنید.

– با پایین نگه داشتن کلید Alt در هنگام استفاده از ابزار Selection و درگ کردن، از شیء مورد نظر یک کپی ایجاد کنید.

ایجاد کپی از لایه با درگ کردن لایه

نحوۀ انتقال اشیاء به لایۀ دیگر

یکی دیگر از روش های سازماندهی و طبقه بندی اشیاء در نرم افزار Illustrator آن است که می توان در هنگام کار در یک پروژه گرافیکی، اشیاء مرتبط به هم را به یک لایه انتقال داد. برای این منظور لازم است مراحل زیر را انجام دهید:

۱- اشیاء مورد نظر را در صفحه با ابزار Selection انتخاب کنید.

۲- لایهٔ جدیدی را ایجاد کنید.

۳- به منوی Object و زیر منوی Arrange رفته و دستور Send to Current Layer را اجرا کنید تا اشیاء انتخابی، به لایهٔ جدید منتقل شوند.

نکته : در هنگام انتخاب اشیاء در پنل Layer در قسمت سمت راست نام لایه و در کنار نماد دایره یک مربع کوچک رنگی به نام اندیکاتور یا نشانگر ظاهر می شود که با درگ کردن این نماد به لایه جدید نیز عمل انتقال اشیاء انتخاب شده به لایه مورد نظر صورت می گیرد.

ادغام یا ترکیب لایه ها

در هنگام کار با پروژه های گرافیکی، گاهی اوقات به دلیل افزایش تعداد لایه ها و از طرفی برای سازماندهی راحت آنها می توان لایه ها و زیر لایه های مربوط به هم را در قالب یک لایه ادغام کرد. اما در هنگام ادغام لایه ها لازم است به نکات زیر دقت نمایید:
– امکان ادغام چند زیر لایه از لایه های مختلف وجود ندارد و حتماً باید زیر لایه ها مربوط به یک لایه باشند.
– در هنگام ادغام عمل ترکیب اشیاء با یکدیگر صورت نمی گیرد.
– عمل ادغام لایه ها بر روی لایه های مخفی و قفل شده نیز صورت می گیرد.
برای ادغام لایه ها لازم است مراحل زیر را انجام دهید:

۱- لایه یا زیرلایه های مورد نظر را با پایین نگه داشتن کلید Ctrl و کلیک بر روی لایه های مورد نظر انتخاب کنید.

۲- آخرین لایه، به عنوان لایه میزبان بوده و سایر لایه ها در آن ادغام خواهد شد.

۳- از منوی پنل Layer گزینه Merge Selected را اجرا کنید.

ادغام لایه ها

در Illustrator دستوری تحت عنوان Flatten Artwork وجود دارد که با استفاده از آن می توان عمل یکدست کردن تمامی لایه ها را در یک لایه اصلی انجام داد. برای این منظور کافی است از منوی پنل Layer دستور  Flatten Artwork را اجرا کنید. در این حالت اگر لایهٔ مخفی وجود داشته باشد هنگام Flat پیغامی ظاهر می شود که در مورد حذف یا بودن لایه در هنگام اجرای دستور از شما سؤال خواهد کرد.

نکته : توجه داشته باشید، پس از عمل Flat یا تخت کردن لایه ها تمامی لایه ها و اشیاء قابل ویرایش بوده و تغییرات اعمال شده بر روی آنها، همچنان باقی خواهد ماند.

پایان درس بیست و یکم

درس قبلی درس بعدی
مشاهده لیست دروس آموزش مقدماتی ایلوستریتور